St. Chrysostomos of Smyrna and those with him, the hierarch Sts. Gregorios Kydonion, Amvrosios Moschonision, Prokopios Ikoniou, Euthymios Zilon, as well as the clergy and laity of the Asia Minor Catastrophe are commemorated on the Sunday before the Feast of the Elevation of the Holy Cross (Sep. 14) according to the Encyclical of the Holy Synod of the Ecumenical Patriarchate (2556) dated July 5th 1993.
English:
St. Chrysostom Metropolitan of Smyrna the New Ethno-Hieromartyr, and those with him
Chrysostomos of Smyrna: Wikipedia
The Slaying of Metropolitan Chrysostomos: Testimonies of Chrysostomos' Death
Remembering Chrysostomos: A Modern Day Martyr
Slain Archbishop Foresaw Massacre: Chrysostomos Sent Letters To Foreign Officials Predicting Smyrna Disaster (New York Times article from September 24, 1922)
CITY A MASS OF WRECKAGE; Foreign Quarter Leveled but Turkish Section Untouched. STREETS STREWN WITH DEAD 900 Armenians Were Driven Aboard a Lighter and Killed by Fusillade From Shore. OUR BLUEJACKETS POLICING But the Host of Homeless Christians Are in a State of Terror. (New York Times article from September 15, 1922)
The Whispering Voices of Smyrna
SMYRNA 1922 - PHOTOGRAPHIC ARCHIVE
My Sons, sons of Hellenism! Today you see the miracle of God. The time for Liberty and religious freedom has arrived! Please rejoice but also be respectful to our Muslim and Jewish brothers.
- Metropolitan Chrysostomos in 1919 in a speech welcoming the Greek army
I seek a great Cross, upon which I will put my pleasure to trial, I am called and I don’t have anything else of my own to give towards the salvation of our worshiping homeland, other than to give my blood. Thus I perceive of my life and the arch-priesthood...and the miter, which your holy hands placed upon my head, if it is called for, may the radiance of its stones never be destroyed; it will be converted to the crown of thorns of martyrdom of a hierarch.
- St. Chrysostom's prophetic statement at his consecration as Metropolitan of Drama in 1902
Greek:
Μνήμη Νεομαρτύρων Μικράς Ασίας Κληρικών τε Μοναχών και Λαϊκών τελειωθέντων τω 1922 Άγιος Χρυσόστομος Σμύρνης
Η Αγιότητα του Χρυσοστόμου Σμύρνης
Χρυσόστομος Σμύρνης μάρτυρας της Εκκλησίας και του Έθνους
Ο ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΚΑΙ Η ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
Εισήγησις του Μητροπολίτου Πατρών Νικοδήμου προς την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος περί αναγνωρίσεως του Μητροπολίτου Σμύρνης Χρυσοστόμου ως Ιερομάρτυρος
Το Mαρτύριο του Σμύρνης Χρυσόστομου
Ο Μητροπολίτης Κυδωνιών Γρηγόριος (1864-1922)
Η μνήμη των Ιερομαρτύρων της Μικρασιατικής Καταστροφής
Νέας Σμύρνης Συμεών "Ο Μικρασιατικός Ελληνισμός έδωσε εκατόμβες μαρτύρων και ηρώων"
Η Δράμα τιμά τον ‘Αγιο Χρυσόστομο Σμύρνης
Ιερός Ναός Αγίου Χρυσοστόμου Μητρ. Δράμας-Σμύρνης
Η Θεία Πρόνοια, δοκιμάζει την πίστιν μας και το θάρρος μας και την υπομονή μας την ώραν αυτήν. Αλλ’ ο Θεός δεν εγκαταλείπει τους χριστιανούς. Εις τας τρικυμίας αναφαίνεται ο καλός ναυτικός και εις τας δοκιμασίας ο καλός Χριστιανός. Προσεύχεσθε και θα παρέλθη το ποτήριον τούτο. Θα ίδωμεν πάλιν καλάς ημέρας και θα ευλογήσωμεν τον Θεόν. Θαρρείτε ως εμπρέπει εις καλούς χριστιανούς.- Από τελευταίο κήρυγμά του Μητροπολίτου Σμύρνης Χρυσοστόμου
Ζητώ μεγάλον Σταυρόν, επί του οποίου θα δοκιμάσω την ευχαρίστησιν, καθηλούμενος και μη έχω έτερον τι να δώσω προς σωτηρίαν της ημετέρας λατρευτής πατρίδος, να δώσω το αίμα μου. Ούτως εννοώ το έπ’ εμοί την ζωήν και την αρχιερωσίνην”… “…και η μίτρα, την οποίαν αι άγιαι χείρες σου εναπέθεσαν επί της κεφαλής μου, εάν πέπρωται, να απολέση ποτέ την λαμπηδόνα των λίθων της θα μεταβληθεί εις ακάνθινον στέφανον μάρτυρος ιεράρχου.
- Χρυσόστομος Σμύρνης
Ο Ελληνισμός της Μ. Ασίας, το Ελληνικόν κράτος, αλλά και σύμπαν το Ελληνικόν Έθνος καταβαίνει εις τον Άδην, από του οποίου καμμία πλέον δύναμις δεν θα δυνηθή να το αναβιβάση και το σώση . Της αφαντάστου ταύτης καταστροφής, βεβαίως αίτιοι είναι οι πολιτικοί και προσωπικοί Σας εχθροί, πλην και Υμείς φέρετε μέγιστον της ευθύνης βάρος, διά δύο πράξεις σας. Πρώτον, διότι απεστείλατε εις Μ. Ασίαν ως Ύπατον Αρμοστήν ένα τουτ' αυτό παράφρονα και εγωιστήν, φλύαρον, απερροφημένον εν τω αυτοθαυμασμώ και καταφρονούντα και υβρίζοντα και δέροντα και εξορίζοντα και φυλακίζοντα όλα τα υγιή και σώφρονα στοιχεία του τόπου, διότι εν τω φρενοκομείω του βεβαίως δεν είχον τόπον, και εις το τέλος αποδώσαντα αυτούς τους αγλαούς καρπούς της τελείας του Μικρασιαστικού λαού καταστροφής, τους οποίους νυν θερίζομεν. Και δεύτερον, διότι πριν αποπερατώσητε το έργον Σας και θέσητε την κορωνίδα και το επιστέγασμα επί του αναγερθέντος αφαντάστως ωραίου και μεγαλοπρεπούς δημιουργήματός Σας, της καταθέσεως των θεμελίων της περικλεεστάτης ποτέ Βυζαντινης μας Αυτοκρατορίας, είχατε την ατυχή και ένοχον έμπνευσιν να διατάξητε εκλογάς κατ' αυτάς ακριβώς τας παραμονάς της εισόδου Σας εις Κωνσταντινούπολιν και της καταλήψεως αυτής υπό του Ελληνικού Στρατού προς εκτέλεσιν των όρων της -οίμοι- δια παντός καταστραφείσης συνθήκης των Σεβρών.
- Επιστολή του Χρυσοστόμου Σμύρνης προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο δύο ημέρες προ του μαρτυρικού του θανάτου.
Απολυτίκιο του Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης υπό Μητροπολίτου Πατρών ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ (Βαλληνδρά)Μέγαν μάρτυρα η Εκκλησία, μέγαν ήρωα το έθνος σύμπαν, τον της Σμύρνης υμνούμεν Χρυσόστομον. Kαι γάρ γενναίως αθλήσας υπέμεινεν υπέρ πατρίδος και πίστεως θάνατον. Ιεράρχου τε υπόδειγμα εαυτον ανέδειξε τον στέφανον λαβών τον αμαράντινον.
Apolytikion of St. Chrysostom of Smyrna in the Third Tone
A great martyr of the Church, a great hero to the whole nation, let us hymn Chrysostomos of Smyrna. Bravely struggling patiently for homeland and faith until death, he showed himself a model hierarch, receiving the unfading crown.
\